Małżeńska wspólność majątkowa – co warto wiedzieć?

Moje, Twoje, Nasze – czyli małżeńska ustawowa wspólność majątkowa

Zawarcie związku małżeńskiego to poniekąd jedna z najbardziej istotnych decyzji w życiu. Na pewno jest taką pod względem majątkowym. W świetle przepisów prawa, rozważając majątek małżonków, mówimy w pierwszej kolejności o tzw. małżeńskim ustroju majątkowym. Ustrój owy to zbiór reguł jakimi ukształtowane są relacje tego co wspólne, tego co osobiste, obejmujący zasady gospodarowania poszczególnymi składnikami majątku małżonków. Prawo pozostawia w tym względzie pewną swobodę. Przewidziano ustrój domyślny z mocy ustawy, czyli obowiązujący w razie, gdy małżonkowie nie skorzystają z innej możliwości umówienia się co do spraw finansowych. Owy domyślny ustrój to tytułowa małżeńska ustawowa wspólność majątkowa ustanowiona przez art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej zwanego k.r.o.).

Powstanie wspólności majątkowej

Wspólność majątkowa powstaje między małżonkami z mocy samego prawa już w chwili zawarcia związku małżeńskiego. Nie są zatem potrzebne żadne dodatkowe czynności po stronie małżonków – poza zawarciem małżeństwa. Jeśli wspólność majątkowa nie zostanie przez małżonków w żaden sposób zmodyfikowana umownie (np. poprzez ustanowienie rozdzielności majątkowej) albo orzeczeniem Sądu to obowiązuje ona przez cały czas trwania małżeństwa.

Co wchodzi do majątku wspólnego, a co do osobistego

W skład majątku wspólnego wchodzi z założenia każdy składnik mienia za wyjątkiem kilku wyraźnie wymienionych w ustawie. W szczególności zatem owa wspólność majątkowa obejmie każdy przedmiot majątkowy (np. nieruchomości, meble, udziały w spółkach) nabyty w czasie jej trwania przez małżonków. Przy czym nastąpi to niezależnie od tego, czy taki przedmiot nabędą małżonkowie działając wspólnie i równocześnie, czy też nabędzie go którykolwiek z nich działając samodzielnie. Wspólne są też zwłaszcza dochody z majątku wspólnego, ale i z majątku osobistego każdego z małżonków, pobrane już wynagrodzenie za pracę albo dochody z innej działalności zarobkowej któregokolwiek z małżonków. Ustawa przewiduje w art. 33 k.r.o. listę wyjątków, tj. składników majątku nieobjętych wspólnością ustawową. W odróżnieniu od nieskończonej listy tego co wspólne, elementy majątku osobistego wymienione są wyczerpująco. Oznacza to, iż katalog ten jest zamknięty i nie można go interpretować rozszerzająco. Spośród 10 pozycji przewidzianych przez ustawodawcę wymienić należy zwłaszcza następujące elementy, które stanowić będą część majątku osobistego każdego z małżonków: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (np. mieszkanie kupione przed ślubem), przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (np. nieruchomość podarowana przez rodziców jednego z małżonków tylko temu małżonkowi) oraz przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (np. pieniądze uzyskane po zawarciu małżeństwa ale ze sprzedaży nieruchomości zakupionej przed ślubem).